Wat is een puja?

Puja’s zijn diep geworteld in de Indiase cultuur en je komt ze veelvuldig tegen, met name in tempels en thuis bij de mensen. Het woord puja komt uit het Sanskriet en betekent homage, verering of aanbidding. Een puja of poojah is een gebedsritueel in het Hindoeïsme, maar komt ook voor bij boeddhisten en sikh. In dit ritueel worden een of meer godheden verwelkomd en vereerd, of wordt een gebeurtenis op spirituele wijze gevierd. Puja’s worden ook georganiseerd om de aanwezigheid van – en herinneringen aan – mensen te eren, al dan niet na hun overlijden.

Wie een puja heeft meegemaakt, weet dat het niet zomaar een ritueel is. Wierook, vuur, fruit, mantra’s en gezang in een reeks van onnavolgbare handelingen: alles wordt uit de kast gehaald. De uitbundige vorm kan voor ongetrainde ogen nog weleens afleiden van de kern van het ritueel, daarom gaan we op deze pagina dieper in op doel en betekenis van de puja’s die je met Bezielen kunt ervaren.

Welke puja’s zijn er?

Het aantal en de verschijningsvorm van puja’s verschillen per tak van het hindoeïsme en per regio. Maar je kunt denken in de orde van duizenden. Met Bezielen krijg je de kans om getuige te zijn van enkele verschillende puja’s.

Ganesha puja

Ganesh is in het hindoeïsme de godheid met het olifantenhoofd. Hij is god van kennis en wijsheid, neemt hindernissen weg en beschermt reizigers. De hindoes bidden tot ganesh voordat ze aan iets nieuws beginnen. Goed om te weten: bij alle puja’s wordt ganesh als allereerste opgeroepen.

Een ganesha puja is erop gericht de gezondheid van alle levende wezens in jouw omgeving te verbeteren, inclusief die van je leefomgeving en huis, en om obstakels uit de weg te nemen.

• Wanneer: met Bezielen doen we de ganesha puja in groepsverband, tijdens de Spirituele Reis en de Gezondheidsreis
  • Het is tijdens de reis op aanvraag ook mogelijk om een individuele ganesha puja met priester te doen; deze houd je voor jezelf, en voor de mensen uit je directe omgeving
• Benodigdheden: geschreven lijst van familie, vrienden, huisdieren, leraren/goeroes (voor- en achternamen). Maak deze lijst op je gemak voordat je meegaat op de reis.

Shradha puja

In het hindoeïsme gelooft men dat de ziel 13 dagen na de dood (‘het overgaan’) een reis onderneemt naar yamapuri, het hiernamaals. 17 dagen later komt de ziel daar aan, waarna ze nog eens bijna een jaar door het yamapuri trekt op weg naar het hof van Yamaraj, de god van de dood. Daar neemt de ziel deel aan de oneindige stroom van karma. Gedurende de hele periode heeft de ziel voeding nodig. Dit kan in de vorm van regelmatige offers: o.m. rijst, ghee en water (pindapan en tarpan).

Een shradha puja biedt in dit proces extra ondersteuning aan de ziel, en is dus van groot belang in het eerste jaar na overlijden. Doel van een shradha puja is om ziel te helpen in zijn transitie en om de aardse dingen los te laten. Kenmerkend van deze puja is dat spirituele lijnen van de persoon in kwestie (vaders, moeders, voorouders) uitgenodigd worden om deel te nemen aan de puja, om zo de ziel te helpen op te gaan in het licht.

• Wanneer:  we organiseren deze puja op individuele basis (met begeleiding), tijdens de Spirituele Reis en de Gezondheidsreis
• Benodigdheden:
  • Stamboom van de overledenen, vanaf de eerst overleden persoon. Je volgt bij de moederskant de vrouwelijke lijn, bij de vaderkant volg je de mannelijke lijn. Dit doe je tot 3 generaties daarboven met de Shradha puja namenlijst stamboom
    • Voorbeeld: indien je grootvader van vaders kant is overleden, vermeld je zijn naam en de naam van zijn vader en opa en diens echtgenote. Bij je oma van moeders’ kant schrijf je haar moeder op, haar oma en opa.
  • Lijst met alle gestorvenen die ouder zijn dan 1 jaar, inclusief belangrijke huisdieren.

Bhrighu puja

Maharishi Brighu is in de hindoeliteratuur een van de zeven wijzen. Hij geldt ook als de grondlegger van de Vedische astrologie. In die rol was hij de auteur van Bhrigu Samhita, dé klassieker van Jyotish, een andere naam voor deze tak van astrologie.

Een brighu puja is erop gericht om je horoscoop karmisch te reinigen. Spelen er problemen in je leven die buiten bereik in het hier en nu lijken veroorzaakt? Met deze puja ga je de causaliteit van het handelen van jou en je omgeving na tot ver voor je geboorte, vele levens terug. Het karma kan dan ingrijpend worden opgeschoond.

• Wanneer: het is tijdens de Spirituele Reis en de Gezondheidsreis mogelijk om een bhrighu puja te organiseren, een priester zal dan het ritueel voor jou op maat opzetten. Aangezien dit veel voorbereiding heeft dit bij boeken van de reis aangeven.
• Benodigdheden: een lijst met geboorteplaats, -datum en -tijd.

Havan

De havan of homa is een ceremonie die al duizenden jaren in heel Azië wordt gehouden. Tijdens de havan worden offers gedaan aan het vuur (ghee, rijst, kruiden, andere etenswaren) met als doel verbinding te maken met een godheid. Je kunt de havan vergelijken met het opsturen van een poststuk: de vuurplaats is de brievenbus, het vuur is de postbode, de dingen die in het vuur verdwijnen zijn de boodschap en de mantra’s zijn de adressering. Een priester leidt de ceremonie, in aanwezigheid van een gastheer en gasten.

De mantra’s bij een havan kunnen elke keer weer aan een andere god zijn gericht: wil je een havan organiseren voor een betere gezondheid, dan kun je je wenden tot Surya, de zonnegod; wil je regen, dan richt je je offers, mantra’s en gebeden tot Indra, de god van de regen; voor geluk en voorspoed stuur je je intenties naar Ganesh en Lakshmi.

Wat zijn de verschillen tussen een havan en een puja? Een havan is een specifiek soort puja, namelijk een vuurceremonie, terwijl een puja kan verwijzen naar elke gebedsceremonie. In de praktijk zie je dat havans en puja vaak met elkaar verweven zijn.

• Wanneer: met Bezielen heb je de kans deel te nemen aan een havan tijdens een weekend op de Veluwe, de Spirituele Reis, de Gezondheidsreis en op de open dag.
• Benodigdheden: als aanwezige kun je deelnemen aan de ceremonie en dus ook offers doen. Neem hiervoor een bloem en een muntje mee.

Puja’s tijdens feestdagen

De reizen van Bezielen zijn gepland volgens de Vedische astrologische kalender. Dat betekent natuurlijk dat het gesternte gunstig staat voor het reisdoel, maar ook dat er vaak feestdagen plaatsvinden tijdens de reis. Deze zijn immers volgens diezelfde kalender tot stand gekomen. Vaste – en zeer speciale – prik tijdens deze feesten zijn de puja’s. Welke feesten van de hindoekalender kun je op onze reizen meemaken?

• Gurupurnima: feestdag tijdens de volle maan in de maand Aashaadha, de vierde maand op de hindoekalender (tussen 22 juni en 22 juli). Doel van dit feest is om je leraar te eren. Deel van onze Gezondheidsreis.
• Mahashivaratri: ook wel ‘De grote nacht van Shiva’ genoemd. Feest op de dertiende of veertiende dag (en nacht) na de volle maan van de hindoemaand Phalguna (februari of maart). Doel van dit feest is om de god Shiva en diens vrouw Parvati te eren. Dit gebeurt met offers, gebeden en mantra’s, met name het bekende Ohm Nama Shivaya. Tijdens de Spirituele Reis nemen we deel aan mahashivaratri.

Waarom meedoen aan een puja?

Een puja is een bijzondere gebeurtenis. Het is een ritueel met heilige betekenis voor de hindoes, dat wordt voltrokken op een indrukwekkende manier. Al duizenden jaren lang, in woonkamers en tempels, binnen en buiten. En natuurlijk heeft vuur een magische, meditatieve werking op mensen.

Als je, misschien voor het eerst, zo’n ceremonie bijwoont, kan het je duizelen van de handelingen, mantra’s en ingewikkelde procedures. De kunst is om daar doorheen te kijken, of liever: te voelen. Want die uiterlijke vorm, hoe aanwezig ook, is eigenlijk niet zo belangrijk. Het is een manier om op een veel fundamenteler niveau dingen in beweging te brengen. En dat deel is misschien niet zichtbaar, maar wel voelbaar. Zo kan een puja sterk effect hebben op je binnenwereld; gedachten en emoties kunnen in een stroomversnelling komen en op die manier helpt een puja je bij het realiseren van veranderingen in je leven. En ook op andere, soms onverwachte, fronten kan het bijwonen of zelf initiëren van een puja effect hebben. Het beste is om het gewoon maar over je heen te laten komen, met een open blik. Zowel naar buiten als naar binnen.

Meer weten?

Wil je meer weten over puja’s en aanverwanten? Lees verder online:

• Puja
• Havan
• Hindoefeesten