Hoe Wim Hof the Iceman werd

Hij is tegenwoordig wereldberoemd met zijn demonstraties in de kou. Maar hoe werd Wim Hof The Iceman? Waarom besluit iemand om zijn lichaam en geest op de proef te stellen met diepvriestemperaturen en extreme omstandigheden?

Wie Wim Hof wil begrijpen kan misschien het beste terug naar het allereerste begin. Pas bij de geboorte van Wim’s broer André ontdekken de verloskundigen dat mevrouw Hof zwanger is geweest van een tweeling. Er zit nog een kind in haar buik. Dat wordt Wim. Hij moet met spoed gehaald worden. Voordat de keizerssnede in gang wordt gezet, verzucht Wim’s moeder: ‘Oh God, als U dit kind laat leven, zorg ik ervoor dat hij missionaris wordt!’ En zo zal het inderdaad uitpakken. Ongeveer.

Wim Hof: het kind

Wim Hof groeit op in Noord-Brabant in een katholiek gezin met negen kinderen, van wie zijn oudere broer Rob Hof bekend zal worden als documentairemaker. Al op jonge leeftijd verdiept Wim zich in spiritualiteit. Zijn zoektocht gaat onder meer langs yoga, boeddhisme, sjamanisme en soefisme. Echt geraakt wordt hij pas door een ervaring die hij zelf heeft als hij een jaar of 17 is: tijdens een winterse wandeling door het park loopt Wim spontaan de vijver in, door het ijs.

Zijn lichaam raakt in complete stress, maar Wim gelooft dat hij hiermee een deel van zichzelf onder ogen komt: zijn traumatische geboorte. De ervaring is zo overweldigend dat Wim daarna dagelijks terugkomt om het koude water in te lopen. Hierdoor doet Wim een belangrijke ontdekking: dat hij in staat is om zijn autonome zenuwstelsel te beïnvloeden.

Wim Hof: de methode

Met die kennis gaat hij aan de slag. Hij gaat steeds vaker de confrontatie aan met kou en extremen: zo zwemt hij tientallen meters onder poolijs door, staat hij ruim een uur nagenoeg naakt in een bak met ijsklontjes, en bedwingt hij onder vriestemperaturen bergtoppen zoals de Kilimanjaro (5892 meter) met alleen een korte broek aan. Steeds gaat hij daarin een stap verder. Hij zoekt grenzen op om ze achter zich te laten. Zo krijgt Hof langzamerhand een reputatie. Mensen gaan hem Iceman noemen, een naam die hem tot icoon maakt van een internationale beweging naar meer zelfbewustzijn en gezond leven. Met ijs als smeermiddel.

En Wim besluit om mensen te trainen. Hij gaat met ze de natuur in, leert ze dat je met je ademhaling jezelf gezond kunt houden, en hij ontwikkelt trainingen gericht op het beïnvloeden van het cardiovasculaire systeem. In deze Wim Hof methode combineert Wim ademhalingstechnieken met de overtuiging dat het lichaam meer kan dan we denken. Ademhaling, focus en kou worden zo de sleutels in deze methode, die door duizenden mensen wereldwijd beoefend zal gaan worden.

In zijn methode put Wim uit de oude meditatietechniek Tummo, waarbij je vanuit je zenuwstelsel warmte kunt genereren door middel van je wil en ademhaling. Bij deze techniek wordt er meer zuurstof in het bloed opgenomen, wat het centraal zenuwstelsel kan beïnvloeden. Hoe Tummo eruit ziet, kun je hier bekijken:

Wim Hof: de hype

Wim blijkt mediageniek met zijn stunts. Op televisie en bij grote evenementen laat hij zien waartoe hij in staat is. Dit geeft hem grote populariteit en wereldwijd vestigt hij aandacht op zijn kernboodschap: dat we veel meer kunnen dan we denken. En dat concentratie en ademhaling je kunnen helpen gezond te leven, zowel fysiek als mentaal-emotioneel.

Steeds meer mensen gaan aan de slag met de Wim Hof methode, een aantal ook op eigen initiatief. Dat gaat niet altijd goed. In 2015 overlijden drie mensen na verdrinking in een zwembad, terwijl ze oefeningen uitvoeren. Wim Hof en diens organisatie Inner Fire benadrukken dat de oefeningen gedaan moeten worden op een veilige manier en plek, onder toezicht. Nabestaanden verwijten Hof hier onvoldoende voor te waarschuwen. Dat hoge bomen wind vangen, is ook te merken aan het leger tegenstanders dat zich vormt. Online tieren Skepsis en andere criticasters door. De Wim Hof -methode leer je dus alleen onder begeleiding van een erkende trainer.

Je kunt je afvragen of alle spektakel juist niet heeft afgeleid van de centrale boodschap dat we met ademhaling en concentratie meer kunnen dan we denken. Zo geeft Wim in 2008 zelf ook aan niet langer ‘een kermisattractie’ te willen zijn. Hoewel hij stunts blijft uitvoeren, verschuift zijn aandacht steeds meer naar de wetenschap. Hijzelf figureert in die context meestal als de proefpersoon.

Wim Hof: de wetenschap

Zijn stunts krijgen hiermee verdieping. In plaats van alleen het ‘koude kunstje’ te zijn, krijgen de oefeningen nu een soort keurmerk mee. Maar in eerste instantie stelt Wim Hof de wetenschap voor raadsels. ‘Wat hij kan is medisch gezien niet mogelijk’, zo stelt professor Maria Hopman van het UMC St. Radboud Nijmegen in 2010. ‘Hof lijkt zijn autonome zenuwstelsel te kunnen beïnvloeden, wat normaal gesproken onmogelijk is. Ook lijkt hij bewust zijn bloedvaten te kunnen openen en sluiten. Hof kan kennelijk zijn kachel wel drie keer zo hoog opstoken. Hij rilt en bibbert ook niet, wat het lichaam normaal gesproken doet om warm te worden. We begrijpen niet hoe dat kan.’

Hof laat zich verder onder meer onderzoeken naar het effect van meditatie op bloed, naar bruin vet en naar de fysiologie onder koude. Uit een andere studie blijkt dat in de Wim Hof-methode getrainde proefpersonen die gif van de bacterie E.Coli krijgen ingespoten de normaal gesproken heftige reactie van het lichaam met hun aandacht behoorlijk kunnen afremmen. Keer op keer meer vraagtekens voor de wetenschap. Wordt vervolgd.

Zo heeft Wim Hof onze ideeën behoorlijk doen wankelen. Als missionaris voor een gezondere, gebalanceerde levenshouding heeft hij een snaar geraakt bij een immense groep mensen. Wereldwijd heeft hij vele duizenden mensen geïnspireerd om deze bewustere houding in praktijk te brengen. Zo is er een beweging ontstaan van mensen die de confrontatie met eigen grenzen op durven te zoeken. Van mensen die buiten het comfort van de termostaat gaan werken aan zichzelf. En van mensen die af en toe een leuke frats uithalen met ijs – gewoon omdat het kan. Eén ding is zeker: de beweging gaat door. Onder de koude douche, in het ijsbad en door de sneeuw. Met voorop die Brabantse missionaris, die steeds maar weer de vijver in wil lopen. Loop je mee?